Làm sao giải quyết triệt để vấn nạn học vẹt cho trẻ lớp 1?

Tô thì rất đẹp mà viết thì như cua bò, chữ cao chữ thấp, ốm mập lung tung, gôm lủng cả giấy, than mỏi tay đau lưng… là chuyện thường ngày ở huyện. Vì sao lại như vậy?

Vì “viết vẹt”.

Tập viết tưởng như là môn đơn giản nhất trong cả ba môn vì con chỉ cần bắt chước hình dáng có sẵn của chữ mẫu sao cho đúng nhất. Nhưng trong thực tế, tập viết là môn khiến “mẹ khóc, con khóc” và chia rẽ tình cảm gia đình nhất. Bởi thông thường, các bé sẽ làm quen với việc viết chữ bằng 2 cách:

• • • Cách 1: Tập tô chữ bằng cách nối những nét đứt đã được in sẵn
      
    • Cách 2: nhìn các chữ mẫu và chép lại, thử – sai – sửa theo kiểu cảm tính, viết sai nhiều lần thì rút kinh nghiệm đến khi nào viết đúng và đẹp thì thôi.

Bản chất của cả hai cách này là bắt chước nên kém hiệu quả vì bé không biết nên bắt đầu từ chỗ nào, kết thúc ở đâu để viết một con chữ trọn vẹn. Nói nôm na là “viết mù”. Bé cứ mò mẫm thử sai sửa hết trang này sang trang khác làm mỏi tay và dễ nản. Với những bé thông minh và khéo léo, bằng cách nào đó bé cũng viết được chữ nhưng tư duy của bé vẫn là một điểm mờ.

Thật ra, viết chữ cũng như viết nói chung. Muốn viết đúng, viết đẹp thì phải viết có tư duy. Nếu như viết một bài văn, ta cần tư duy viết về cái gì? Gồm mấy ý? Ý nào trước, ý nào sau? Mở bài, thân bài, kết bài ra sao? Bài dài bao nhiêu thì ổn? Thì khi viết chữ, trước khi “bút sa”, trẻ cũng cần học cách phân tích chữ này là chữ gì? Cao mấy ly, rộng mấy li? Được tạo bởi các nét gì? Mỗi nét có điểm bắt đầu, điểm chuyển hướng, điểm dừng bút ở đâu? Trả lời những câu hỏi này chính là quá trình tư duy để viết được chữ. Khi con viết được vài lần rồi thì tay sẽ “nhớ đường” và trẻ sẽ viết như một thói quen.

Trong quá trình hướng dẫn trẻ mẫu giáo, có cô giáo “khoe” là tuy chỉ mới hướng dẫn bé tư duy để viết được đến nét móc hai đầu nhưng phụ huynh đã chia sẻ rằng, ở nhà trẻ đã viết chữ đẹp hơn, đều hơn dù trước đó đã đi học viết chữ một thời gian nhưng vẫn viết to nhỏ ngẫu hứng. Đây là một minh chứng rất thực tế cho sức mạnh của tư duy. Hễ trẻ đã hình thành được quy trình tư duy cho một việc gì đó thì trẻ sẽ tự nhiên vận dụng để giải quyết vấn đề “cùng hệ”.

Bên cạnh tư duy viết chữ theo cấu trúc như trên, một tư duy cũng ảnh hưởng khá lớn đến sự yêu thích viết chữ của trẻ nữa đó chính là “chữ dùng để ghi âm”. Tức là chữ là cái có sau, dùng để ghi lại âm thanh, lời ăn tiếng nói hàng ngày của mình. Giữa đứa trẻ muốn tìm cách viết về một người mình yêu thương – “ba”, và một đứa trẻ chỉ ngồi viết chữ b, chữ a rồi bẵng một thời gian sau mới học đánh vần bờ – a – ba thì bạn đoán đứa trẻ nào sẽ hứng thú học viết hơn?

Theo logic phát triển của ngôn ngữ thì chữ là cái có sau để ghi lại âm thanh. Muốn việc viết chữ được thuận tự nhiên, bé cần được hỗ trợ khám phá âm trước rồi mới gợi nhu cầu tìm cách viết lại âm vừa biết. Theo một logic tự nhiên như vậy, cùng với được viết về những cái thân thương quen thuộc xung quanh thì con cảm thấy hứng thú hơn với việc tập viết.

Ngoài 2 điều quan trọng về Tư duy tập viết như trên, Self Hiil còn đưa ra các quy tắc Tư thế – Toạ độ – Thái độ – Trình độ để tạo thành quy tắc 5T, giúp trẻ học viết vừa vui vừa nhanh ngay từ đầu. Bạn có thể tải tài liệu này để tham khảo chi tiết từng quy tắc và giáo án các tiết học viết nét.

Ngoài ra, ba mẹ có thể tham gia nhóm zalo Viết Vui – Viết Nhanh – Viết Đẹp để nhận thêm sự hỗ trợ và giải đáp thắc mắc về cách sử dụng giáo án tập viết từ Self Hiil.